Theo báo cáo tổng hợp tình hình tro xỉ tại 12 nhà máy nhiệt điện than đang vận hành của EVN thì tổng khối lượng than sử dụng trung bình khoảng 34 triệu tấn/năm. Theo đó, tổng khối lượng tro xỉ phát sinh trung bình khoảng là 8,1 triệu tấn. Hiện nay, khối lượng tro, xỉ đang còn lưu giữ tại các nhà máy nhiệt điện than là gần 15 triệu tấn.

EVN cho biết, việc tiêu thụ tro xỉ của các nhà máy nhiệt điện than khu vực phía Bắc đã được thực hiện từ lâu và chủ yếu được tái sử dụng làm phụ gia cho bê tông, xi măng, vữa xây dựng, gạch không nung với thị trường tiêu thụ tro xỉ tương đối ổn định.
 

Hầu hết các nhà máy nhiệt điện than khu vực này đã tìm và ký hợp đồng với các đối tác để tiêu thụ phần lớn lượng tro xỉ phát sinh trong quá trình sản xuất. Điển hình như các nhà máy nhiệt điện Phả Lại và Ninh Bình đã tiêu thụ hoàn toàn lượng tro xỉ của nhà máy. Đến nay, chỉ còn lại nhà máy nhiệt điện Quảng Ninh và Mông Dương 1 khối lượng tro, xỉ chưa tiêu thụ còn nhiều.

Đối với các nhà máy nhiệt điện than khu vực phía Nam tại Trung tâm Nhiệt điện Duyên Hải và Vĩnh Tân mới đưa vào vận hành cũng đã làm việc với các đơn vị có khả năng tiêu thụ tro xỉ, tạo điều kiện để các đơn vị này tiến hành lấy mẫu thí nghiệm để đưa ra phương án tiêu thụ.

PGS.TS Trương Duy Nghĩa, Chủ tịch Hội Khoa học kỹ thuật Nhiệt Việt Nam cho biết: Tổng nhu cầu than cho sản xuất điện của cả nước đến năm 2020 sẽ là 63 triệu tấn, năm 2025 là 95,4 triệu tấn và 128,4 triệu tấn vào năm 2030, tương đương tổng lượng tro, xỉ thải ra là 15,09 triệu tấn trong năm 2020, đạt 17 triệu tấn năm vào 2025 và năm 2030 sẽ đạt khoảng 20,58 triệu tấn. Theo ông Nghĩa để bảo đảm các nhà máy nhiệt điện than hoạt động ổn định, cần khẩn trương tìm giải pháp để tiêu thụ lượng tro xỉ đang tiếp tục phát sinh và còn tồn tại các bãi thải xỉ hiện nay.

Tại hội nghị, báo cáo tham luận của một số công ty sản xuất vật liệu xây dựng từ tro xỉ đã tập trung thảo luận, trao đổi về các vấn đề: Công nghệ sản xuất gạch ngói không nung từ tro xỉ thải; ứng dụng tro bay của các nhà máy nhiệt điện làm vật liệu xây dựng; phương pháp sản xuất cốt liệu xây dựng dùng cho san lấp từ tro bay; giải pháp và kinh nghiệm tái sử dụng tro xỉ của nhà máy nhiệt điện than…

Theo các báo cáo tham luận, để tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc tạo điều kiện cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực sản xuất vật liệu xây dựng từ tro xỉ cơ quan chức năng cần ban hành các chính sách cụ thể hỗ trợ cho các đơn vị đầu tư nhà máy tuyển về lãi xuất, thuế thu nhập, thuế VAT, đồng thời giúp các doanh nghiệp tiếp cận các nguồn vốn hỗ trợ.

Các doanh nghiệp cũng đề xuất nên quy định các đơn vị xử lý tro thải của các nhà máy điện được hưởng một phần chi phí chôn lấp tro xỉ thay vì phải mua như hiện nay. Lượng tro, xỉ thải của các nhà máy nhiệt điện than phát sinh trong quá trình sản xuất cần phải được xử lý đảm bảo các yêu cầu theo TCVN ban hành để bảo đảm chất lượng vật liệu xây dựng và chất lượng công trình.

Với mục đích xử lý triệt để tro, xỉ thải của các nhà máy nhiệt điện than và tận thu tái sử dụng vào sản xuất vật liệu xây dựng, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, trong thời gian tới, EVN cam kết sẽ tiếp tục tạo điều kiện tối đa cho các đối tác tiếp cận nghiên cứu phương án vận chuyển và tiêu thụ tro xỉ; phối hợp cùng với các đối tác làm việc với cơ quan quản lý nhà nước, đề xuất ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn, hướng dẫn liên quan tới thu gom, vận chuyển và tái sử dụng tro xỉ; sẵn sàng hỗ trợ các đối tác trong việc tìm kiếm các giải pháp để bảo đảm chất lượng tro xỉ...

Để đạt được các mục tiêu về xử lý, sử dụng tro, xỉ theo Quyết định 452/QĐ-TTg ngày 12/4/2017 của Thủ tướng Chính phủ, cần sự tham gia của tất cả các chủ thể như cơ quan quản lý nhà nước, chủ các nhà máy nhiệt điện, các đơn vị tiếp nhận, sử dụng tro xỉ...

Theo đó, đối với cơ quan quản lý nhà nước, các doanh nghiệp sản xuất điện, doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng cũng kiến nghị các cấp có thẩm quyền tăng cường công tác tuyên truyền, khuyến khích phát triển thị trường, thói quen sử dụng để các cơ sở sản xuất vật liệu xây dựng sử dụng tro, xỉ, thạch cao làm nguyên liệu sản xuất. Ban hành các quy định pháp lý yêu cầu bắt buộc thị trường vật liệu xây dựng sử dụng các sản phẩm sản xuất từ tro, xỉ, thạch cao, bê tông, gạch không nung. Có cơ chế hỗ trợ, tạo điều kiện cho các nhà đầu tư nghiên cứu ứng dụng, tham gia hợp tác kinh doanh với các nhà máy nhiệt điện trong việc xử lý và tiêu thụ tro, xỉ, thạch cao.

Kiến nghị xem xét, sửa đổi Nghị định 38/2015/NĐ-CP theo hướng xem tro, xỉ nhiệt điện khi đáp ứng các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, hướng dẫn kỹ thuật làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng thì được coi là sản phẩm hàng hóa và không bị điều chỉnh theo quy định về chất thải công nghiệp thông thường. Xem xét, ban hành đơn giá cho khối bê tông lấn biển sản xuất từ tro, xỉ.

VLXD.org (TH/ Chính phủ)