Chương trình này đã được Phó Thủ tướng giao nhiệm vụ cho các đơn vị từ
đầu năm 2013 với thời hạn khoảng 3 năm, tuy nhiên các đơn vị đã nỗ lực
để hoàn thành và cho kết quả sớm hơn nhiều so với dự định.
Dây chuyền tách bùn đỏ bằng kỹ thuật lọc áp suất cao.
Theo báo cáo của các đơn vị thực hiện, bùn đỏ trong khai thác bauxite
tại khu vực Tây Nguyên có chứa hàm lượng sắt cao hơn hẳn so với các khu
vực khác trên thế giới (như Australia, Hungary…). Cụ thể, hàm lượng sắt
trong bùn đỏ khô tại Nhà máy alumin Lâm Đồng dao động từ 35,8-40% (tính
theo Fe) và từ 51,1-56,3% (tính theo Fe2O3), được coi là tương đương
với quặng sắt nghèo, có khối lượng lớn và có thể định hướng để sản xuất
gang thép.
Đoàn công tác đã xem xét dây chuyền công nghệ thiêu kết hợp với nghiền
và tuyển từ - được đánh giá có hiệu quả kinh tế khi tiêu tốn năng lượng
thấp. Tại dây chuyền, bùn đỏ ướt được tách bằng kỹ thuật lọc áp suất cao
nhằm tách phần lớn dung dịch ra khỏi bùn đỏ. Phần dung dịch sau khi
tách được tái sử dụng trong chu trình Bayer. Bùn đỏ khô được nghiền mịn
và trộn với than, đôlômit và chuyển lên dây chuyền thiêu kết sử dụng khí
hóa than dư của lò cao luyện gang.
Mẫu bùn đỏ sau thiêu kết được nghiền mịn và tuyển từ để thu hồi tinh
quặng sắt - nguyên liệu cho sản xuất gang hoặc sắt xốp bằng công nghệ
thông thường. Mẫu phôi thép được luyện từ sắt xốp này đạt tiêu chuẩn mác
thép SD 390 Nhật Bản.
Ông Vũ Đức Lợi, Phó Viện trưởng Viện Hóa học (đơn vị triển khai đề án),
cho biết, tháng 6 tới sẽ có thể kết thúc đề tài thử nghiệm quy mô công
nghiệp để chuyển sang nghiên cứu tiền khả thi triển khai dự án trên thực
tế. Xem xét các báo cáo, đánh giá về kết quả thực tiễn của dây chuyền
thử nghiệm, các ý kiến trong đoàn công tác đánh giá cao dự án.
Cùng tham dự chuyến thị sát có nhiều nhà khoa học đầu ngành, đại diện là
Giáo sư-Viện sỹ Nguyễn Văn Hiệu. GS Nguyễn Văn Hiệu cho rằng, đây là
một đề tài hiệu quả về nhiều mặt, có tính đột phá đặc biệt đối với vấn
đề phát triển bền vững của ngành công nghiệp khoáng sản. Vấn đề cần tính
toán kỹ là hiệu quả kinh tế, các cơ chế để công nghệ được hoàn thiện,
triển khai khả thi trên thực tế.
Ông Nguyễn Văn Tuấn, Tổng Giám đốc Công ty Thái Hưng (đơn vị nhận thử
nghiệm), cho biết thời gian qua, Nhà máy đã tiến hành sản xuất trên quy
mô công nghiệp (mẻ từ 40-200 tấn bùn đỏ). Tính toán ban đầu về chi phí
cho thấy từ 2,4 tấn bùn đỏ khô sẽ thu được 1 tấn tinh quặng sắt 62% (giá
trị khoảng 1,9 triệu đồng/tấn, trong khi chi phí khoảng 1,4 triệu
đồng/tấn).
Tại buổi làm việc, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đánh giá những kết quả
nghiên cứu, thử nghiệm quy mô công nghiệp của Viện Hàn lâm Khoa học và
Công nghệ Việt Nam là rất đáng khích lệ, thành công trong việc đưa ra
hướng xử lý có hiệu quả đối với bùn đỏ - lượng bã thải, vướng mắc lớn
trong vấn đề môi trường khi thực hiện chủ trương khai thác, chế biến
bauxite ở nước ta.
Trên cơ sở này, Phó Thủ tướng đề nghị các đơn vị thực hiện tiếp tục hoàn
thiện thêm về công nghệ, tiến hành nghiệm thu theo quy định để bước
sang giai đoạn nghiên cứu tiền khả thi dự án. Trên cơ sở dự án được báo
cáo, Chính phủ sẽ xem xét các cơ chế hỗ trợ phù hợp để dự án có thể
triển khai hiệu quả, phát huy được những lợi ích tổng thể trong ngành
khai thác, sản xuất alumin-nhôm, từ việc giảm trừ chi phí xử lý hồ bùn
đỏ, chi phí các sản phẩm phụ thu hồi và đặc biệt là vấn đề bảo vệ môi
trường.
Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải cũng chỉ đạo các bộ, ngành liên quan tiếp
tục xem xét về cơ chế, thủ tục để các đơn vị tiếp tục hoàn thiện, cùng
tính toán, đánh giá về tính khả thi, hiệu quả kinh tế trên thực tế.