Những biến động lớn

Theo nghiên cứu Viện Đào tạo và nghiên cứu Ngân hàng Đầu tư và phát triển Việt Nam, ngành Xây dựng có tỷ trọng GDP 5,94%; đại dịch Covid-19 có tác động tiêu cực ở mức độ vừa phải đến ngành Xây dựng do cầu giảm, nhưng lại có yếu tố tích cực do giải ngân đầu tư công được đẩy mạnh.

Tuy nhiên, hoạt động thi công xây dựng lại chịu sự tác động trực tiếp của dịch bệnh, nhiều dự án phải dừng, giãn hoặc hoãn tiến độ, việc đáp ứng yêu cầu phòng chống dịch bênh gặp nhiều khó khăn hoặc làm tăng chi phí ngoài dự kiến của hợp đồng xây dựng, cung ứng vật liệu cho thi công khó thực hiện. Từ đó, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động sản xuất cung ứng vật liệu xây dựng, kinh doanh bất động sản của khoảng 123.000 doanh nghiệp xây dựng, ảnh hưởng đến công việc và thu nhập của hơn 1,77 triệu người lao động ngành Xây dựng. Tăng trưởng của ngành Xây dựng trong 9 tháng đầu năm 2021 chỉ đạt 3,57%.

Diễn biến giá của một số loại vật liệu chủ yếu như thép, xi măng, cát, đá và nhựa đường từ qúy IV/2020 có những biến động lớn, đặc biệt là thép xây dựng bắt đầu tăng từ tháng 10/2020, tăng nhanh từ tháng 12/2020 và đạt đỉnh vào tháng 5/2021 với mức tăng từ 30 - 40% tùy từng khu vực.

Giá thép lập đỉnh mới

Theo Viện Kinh tế Xây dựng, Bộ Xây dựng, mức tăng giá thép đợt này 30 - 40% tùy từng khu vực là không theo quy luật thông thường của giá thép xây dựng trong những giai đoạn trước với mức tăng thông thường chỉ từ 3 - 5%.

Giá thép đạt đỉnh vào tháng 5/2021 với mức tăng từ 30 - 40%.

Trong đó, nguyên nhân khách quan do nguyên liệu phục vụ sản xuất thép trong nước phụ thuộc lớn vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu (quặng, phôi thép) trong khi giá của các nguyên liệu này trên Thế giới đều tăng, cộng thêm chi phí vận chuyển, logistics đều tăng so với giai đoạn trước;

Kinh tế thế giới dần hồi phục sau dịch bệnh, nhu cầu xây dựng cơ sở hạ tầng của nhiều nước tăng trở lại dẫn đến nhu cầu thép xây dựng tăng cao;

Trung Quốc, nước sản xuất và tiêu thụ thép lớn nhất Thế giới cắt giảm sản xuất thép để bảo vệ môi trường, tăng cường nhập khẩu.

Nguyên nhân chủ quan do xuất hiện hiện tượng đầu cơ, găm hàng ở một số địa phương tạo ra hiện tượng khan hiếm giả mặc dù sản lượng sản xuất thép trong nước có xu hướng tăng, vẫn có nguồn thép nhập khẩu;

Các doanh nghiệp sản xuất thép xây dựng trong nước chưa có giải pháp kịp thời để điều chỉnh hoạt động sản xuất kinh doanh thích ứng tình hình thực tế;

Bên cạnh đó, không thể không kể đến phản ứng chưa kịp thời và hữu hiệu của cơ quan quản lý Nhà nước đối với diễn biến giá bất thường của thị trường thép xây dựng thời điểm đầu xảy ra biến động.

Cần giải pháp quản lý

Các loại sản phẩm vật liệu khác như xi măng, cát, đá và nhựa đường đều tăng. Trong đó, mức tăng trưởng cao nhất của xi măng 6,8% do giá nguyên nhiên vật liệu đầu vào sản xuất xi măng tăng, đặc biệt là nguồn cung than đá khan hiếm;

Cát xây dựng tăng trưởng cao nhất 5,8% do chịu sự điều tiết của pháp luật kinh doanh khoáng sản làm vật liệu xây dựng;

Đá xây dựng tăng trưởng cao nhất 6,7% do nhu cầu sử dụng đá xây dựng cho các tuyến cao tốc Bắc - Nam;

Nhựa đường tăng trưởng cao nhất 14% do chịu biến động mạnh theo giá xăng dầu.

Như vậy, mặc dù mức độ biến động giá vật liệu trong năm 2021 không lớn nhưng giá của một số loại vật liệu như thép đã thiết lập mặt bằng giá cao hơn rất nhiều so với các năm trước đây (tăng khoảng 10 lần so với mức tăng trước đây), làm tăng chi phí xây dựng công trình, đặt ra vấn đề phải có giải pháp quản lý.

Viện Kinh tế xây dựng đề xuất giải pháp: thường xuyên kiểm soát, bình ổn thị trường vật liệu xây dựng; hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất, cung ứng vật liệu xây dựng để tăng năng lực sản xuất khi Nhà nước có chính sách kích cầu kinh tế, tăng đầu tư công; các địa phương tăng cường hơn trách nhiệm kiểm soát thị trường vật liệu xây dựng trong đó chú trọng cập nhật giá vật liệu xây dựng bám sát giá thị trường; Bộ Xây dựng tăng cường kiểm tra, giám sát trách nhiệm quản lý thị trường vật liệu xây dựng, công bố giá vật liệu xây dựng của các địa phương.

VLXD.org (TH/ TC Xây dựng)