Nhà thờ Chính tòa Kon Tum là công trình kiến trúc độc đáo, là điểm nhấn đô thị của thành phố Kon Tum, tỉnh Kon Tum ngày nay. Vào đầu thế kỷ XX, khi người Pháp du nhập vào Việt Nam những loại hình kiến trúc và vật liệu mới như bê tông, thép thì công trình này lại là một ngoại lệ. Mặc dù là một công trình kiến trúc tôn giáo của phương Tây song lại mang tính bản địa cao, gần gũi với văn hóa các dân tộc Tây Nguyên.

Nhà thờ gỗ Kon Tum được coi là nhà thờ đẹp nhất Tây Nguyên.

Nhà thờ gỗ có diện tích xây dựng hơn 1.200m², nằm trong một khuôn viên rộng với nhiều hạng mục khác tạo thành một quần thể khép kín như nhà tiếp khách, nhà lưu trú, nhà bếp, nhà trưng bày các sản phẩm dân tộc và tôn giáo, cô nhi viện, cơ sở may - dệt thổ cẩm, cơ sở mộc...

Mặt bằng nhà thờ gỗ được thiết kế theo phong cách Basilica truyền thống hình chữ thập, với cung thánh nằm ở trung tâm; phía trước và hai bên thánh đường có hiên rộng. Mặt đứng công trình có bố cục đăng đối, theo hình tháp vút lên trên, chia làm 4 tầng với 4 tầng mái tương ứng.

Tầng trên cùng là tháp chuông, trên đỉnh tháp chuông là một cây thánh giá bằng gỗ quý. Chiều cao công trình tới đỉnh tháp chuông là 25m. Mặt bên công trình gây ấn tượng với hệ mái hiên dốc được nhắc lại nhiều lần cùng mái thánh đường trải dài. Những cột gỗ và hệ lan can gỗ thanh mảnh tạo nên nét duyên dáng, bay bổng cho công trình. Toàn bộ công trình được đặt trên một nền cao 1m, phía trước là bậc thềm, phía trong là một tầng trống nhằm ngăn cách ẩm ướt từ nền đất.

Nhà thờ gỗ là một sự kết hợp tài tình giữa phong cách Roman cổ điển phương Tây với kiến trúc nhà sàn của người Ba Na.

Công trình sử dụng vật liệu chính là gỗ cà chít, một loại gỗ tốt phổ biến ở Tây Nguyên xưa. Vật liệu gỗ được dùng để làm hệ khung kết cấu, sàn, cửa, cầu thang, lan can, một số vách tường, các chi tiết trang trí nội, ngoại thất. Hệ tường bao che chính và trần được xây bằng đất trộn rơm theo kiểu nhà truyền thống của người miền Trung Việt Nam. Mái nhà thờ lợp ngói đất nung hình vảy cá. Những thợ mộc lành nghề và tài hoa từ Bình Định và Quảng Ngãi được tuyển đến để xây dựng công trình này.

Về phong cách, Nhà thờ gỗ là một sự kết hợp tài tình giữa phong cách Roman cổ điển phương Tây với kiến trúc nhà sàn của người Ba Na. Những vòm cuốn Roman và những nếp mái dốc kết hợp với nhau hài hòa tạo nên những nhịp điệu kiến trúc đầy hoa mỹ. Những ô cửa hoa hồng điển hình của Nhà thờ Công giáo Rôma và những hoa văn trang trí mang tính bản địa kết hợp với nhau khéo léo tạo nên nét đặc sắc cho công trình.

Nhà thờ gỗ không chỉ dành riêng cho người Công giáo tới hành lễ và cầu nguyện, mà còn là một điểm đến không thể bỏ qua đối với cả người dân Kon Tum và du khách. Đặc biệt, ở đây còn có một phiên chợ nhỏ bày bán các sản phẩm thủ công từ các buôn làng trong vùng. Trải qua hơn 100 năm tồn tại, nhà thờ còn là chứng nhân lịch sử của vùng đất Tây Nguyên và là một biểu tượng kiến trúc của phố núi Kon Tum.

VLXD.org (TH)