Từ khủng hoảng thiếu

Năm 2016, ngành xây dựng trong nước rơi vào cuộc khủng hoảng thiếu kính xây dựng, dẫn đến việc nhiều doanh nghiệp không có kính hoàn thiện công trình, chi phí tăng cao do giá kính "nhảy múa". Có thời điểm, giá kính tăng gấp 1,5 lần chỉ trong 1 tháng.

Lý do là Nhà máy Kính Tràng An, đơn vị cung cấp 300 tấn kính/ngày dừng sản xuất để sữa chữa, bảo dưỡng. Mặc dù chỉ chiếm 14% thị phần, chưa đủ để dẫn dắt thị trường, nhưng việc nhà máy này đóng cửa khiến giá kính bị đẩy lên cao gấp 1,5 lần, cho thấy có sự đầu cơ, đẩy giá.

Theo ông Phạm Trung Kiên, Phó chủ tịch Hiệp hội Kính và thủy tinh Việt Nam (Vietglass), hiện cả nước có 4 nhà máy sản xuất kính nổi (loại kính chủ lực trong xây dựng) và 3 nhà máy sản xuất kính hoa (không tính 1 nhà máy sản xuất kính nổi do Nhật Bản đầu tư, công suất 500 tấn/ngày, sản phẩm 100% phục vụ xuất khẩu).

Tổng công suất sản xuất kính nổi và kính hoa lần lượt là 1.800 tấn và 360 tấn/ngày. Cuối năm 2017, ngành kính sẽ có thêm 2 nhà máy sản xuất kính nổi đi vào hoạt động, cung cấp ra thị trường hàng trăm tấn kính mỗi ngày. Với năng lực sản xuất hiện tại, ngành kính có thể đảm bảo đủ nhu cầu thị trường.

Tuy nhiên, thời điểm cuối năm cũng là lúc các chủ đầu tư bất động sản đẩy mạnh hoàn thiện dự án, tung sản phẩm ra thị trường, nên cũng có thể, sản lượng kính chỉ đủ đáp ứng nhu cầu (kể cả với sự góp mặt của 2 nhà máy mới kể trên), thậm chí nếu có đột biến về số lượng dự án đẩy mạnh hoàn thiện, khả năng thiếu vẫn có thể xảy ra.

Thực tế, vào năm 2009, Bộ Xây dựng đã đề xuất Chính phủ ngừng cấp phép dự án kính xây dựng để tránh dư thừa nguồn cung. Tuy nhiên, sau cơn khủng hoảng thiếu năm 2016, ngành kính có thêm 2 doanh nghiệp mới. Đây là sự điều chỉnh cần thiết nhằm đảm bảo nguồn cung ổn định cho thị trường. Tuy nhiên, ở thời điểm hiện nay, ngành kính xây dựng lại đang gặp khó ở một vấn đề khác.
Đến sự cạnh tranh từ kính ngoại

Đại diện Công ty cổ phần Kính KaLa cho biết, hiện sự cạnh tranh trên thị trường kính chia làm 2 mảng, các doanh nghiệp trong nước cạnh tranh nhau và cạnh tranh với sản phẩm ngoại nhập. Với các đơn vị và sản phẩm trong nước, sự cạnh tranh là không lớn, nhưng hiện các thương hiệu kính nội đang chịu sức ép cạnh tranh từ kính ngoại khá mạnh mẽ, nhất là các sản phẩm kính từ Nhật Bản, Trung Quốc.

Mức thuế đang áp dụng cho các sản phẩm kính nhập khẩu từ Trung Quốc là từ 0 - 15% với kính đã gia công, chế biến, từ 40 - 45% với kính nguyên liệu. Chính mức chênh lệch lớn về thuế đã dẫn đến tình trạng “đánh lận con đen” giữa hai loại sản phẩm.

“Nhiều sản phẩm kính Trung Quốc được nhập khẩu vào Việt Nam và đánh lừa các cơ quan quản lý bằng việc mập mờ giữa sản phẩm kính nguyên liệu và kính đã qua gia công, chế biến để hưởng sự chênh lệch thuế”, ông Kiên cho biết thêm.

Hiện Vietglass đang đề xuất với Chính phủ các biện pháp nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của các doanh nghiệp ngành kính, trong đó giải pháp được nhấn mạnh là tăng mức thuế suất với kính nhập khẩu. Tuy nhiên, đề xuất này là khó khả thi do yêu cầu từ Cộng đồng kinh tế chung ASEAN (AEC) và Hiệp định thương mại tự do WTO mà Việt Nam đã ký kết, tham gia.

Đại diện một doanh nghiệp sản xuất kính cho biết: “Trước áp lực cạnh tranh ngày càng mạnh của kính ngoại, hiện chúng tôi đang áp dụng đồng thời nhiều biện pháp như chuẩn bị tốt nguồn nguyên liệu đầu vào bằng cách lựa chọn các nhà cung cấp nguyên vật liệu ổn định, giá cả hợp lý; cải tiến quy trình sản xuất, quản trị doanh nghiệp để tiết giảm các chi phí…”.

Đây được coi là cách làm hợp lý của các doanh nghiệp trong nước trước sức ép ngày càng mạnh của sản phẩm ngoại nhập.