Để quản lý hiệu quả và xây dựng đồng bộ hệ thống quản lý chất thải rắn, Bộ Xây dựng đang lấy ý kiến hoàn thiện Dự thảo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia các công trình quản lý chất thải rắn và nhà vệ sinh công cộng (QCVN 07-9:2014/BXD).

Lựa chọn công nghệ phù hợp

Dự thảo quy chuẩn nêu rõ, công trình quản lý chất thải rắn là tập hợp các công trình dùng cho hoạt động phân loại, thu gom, lưu giữ, vận chuyển, tái chế và xử lý chất thải rắn. Đối với việc phân cấp công trình hoặc hạng mục công trình thu gom, xử lý chất thải rắn trong các dự án đầu tư xây dựng mới hoặc cải tạo, nâng cấp do chủ đầu tư xác định và phải được người quyết định đầu tư phê duyệt. Còn đối với cấp của công trình và hạng mục công trình quản lý chất thải rắn, nhà vệ sinh công cộng thì tuân thủ theo QCVN 03:2013/BXD. Ngoài ra, tuổi thọ cấp công trình quản lý chất thải rắn không thấp hơn 20 năm, và công trình nhà vệ sinh công cộng không thấp hơn 50 năm. Không quy định tuổi thọ đối với bãi chôn lấp và nhà vệ sinh công cộng di động.

Đối với tiêu chuẩn kỹ thuật, quy chuẩn quy định cụ thể đối với các công trình quản lý chất thải rắn, phương tiện lưu chứa chất thải rắn như thùng rác công cộng đặt tại quảng trường, công viên, cơ quan… vật liệu phải làm bằng nhựa, kim loại, gốm và compozit. Xe gom chất thải ra xe vận chuyển trong trường hợp ngõ nhỏ phải làm bằng vật liệu kim loại hay compozit. Đối với việc vận chuyển chất thải rắn thông thường thì phương tiện phải chuyên dụng, đảm bảo các yêu cầu về an toàn môi trường. Các phương tiện chuyên chở chất thải lây nhiễm không được sử dụng vào mục đích khác và phải được làm vệ sinh, tẩy uế sau mỗi lần chuyên chở.

Công trình nhà vệ sinh công cộng vật liệu và kết cấu nhà phải đảm bảo yêu cầu về độ bền, ổn định trong quá trình vận hành, sử dụng. Sàn nhà và tường bao phải được thiết kế bằng loại vật liệu chống thấm nước. Nhà vệ sinh công cộng phải có bể tự hoại trước khi được nối ra hệ thống thoát nước bên ngoài công trình. Ngoài ra, phải có đầy đủ trang thiết bị vệ sinh, thông gió, chiếu sáng đảm bảo yêu cầu sử dụng, vệ sinh môi trường.

GS, TS Nguyễn Văn Liên - Chủ tịch Hiệp hội Môi trường đô thị và khu công nghiệp Việt Nam cho biết: hiện nay việc lựa chọn công nghệ xử lý chất thải rắn (CTR) nào để áp dụng vào điều kiện cụ thể đang là bài toán khó cho chính quyền các địa phương. Tuy nhiên, việc lựa chọn công nghệ xử lý chất thải như thế nào để xây dựng đồng bộ các hạng mục công trình cho đúng tiêu chuẩn kỹ thuật là rất quan trọng. Khi các công trình quản lý chất thải rắn được đồng bộ sẽ phát huy hiệu quả cho công tác xử lý chất thải.

Tuân thủ đúng yêu cầu kỹ thuật

Hiện nay, có nhiều công nghệ xử lý chất thải được áp dụng cho từng địa phương. Mỗi công nghệ lựa chọn phải phù hợp với điều kiện cụ thể, đảm bảo hiệu quả kinh tế - kỹ thuật và yêu cầu về môi trường. Để đáp ứng được điều kiện trên, quy chuẩn quy định cụ thể các yếu tố kỹ thuật khi áp dụng các công nghệ xử lý chất thải. Khi xử lý chất thải theo công nghệ đốt thì lò đốt chất thải phải kèm theo các thiết bị xử lý khói thải, xử lý nước thải phát sinh từ các quá trình công nghệ và thu hồi năng lượng. Tro, xỉ và các chất thải rắn khác phát sinh từ quá trình vận hành lò đốt phải được phân loại theo quy định tại QCVN 07:2009/BTNMT. Tro đốt chất thải nguy hại phải được chôn lấp ở các ô chôn lấp chất thải nguy hại trong bãi chôn lấp hợp vệ sinh hoặc chôn lấp trong bãi chôn lấp chất thải nguy hại. Ngoài ra, tro đốt chất thải thông thường có thể được tận dụng làm gạch và các sản phẩm lát nền đường, nền bãi...

Đối với xử lý chất thải bằng chôn lấp cần phải xây dựng đầy đủ cơ sở hạ tầng kỹ thuật gồm cổng, hàng rào, đường, sân, bãi đỗ xe, cầu rửa xe, cấp nước, thu gom và xử lý nước thả̉i, chiếu sáng, cây xanh, mặt nước, tiểu cảnh. Khu điều hành phải có văn phòng làm việc, kho, phòng hóa nghiệm, phòng khách, khu vệ sinh. Khu chôn lấp có xưởng cơ điện, trạm cân, khu tiếp nhận, ô chôn lấp. Ngoài ra, nước rỉ rác từ các ô chôn lấp sau xử lý phải đảm bảo theo quy định về môi trường. Bãi chôn lấp phải lắp đặt hệ thống thu khí bãi rác, khi đóng ô chôn lấp chất thải rắn thông thường có quy mô lớn hơn hoặc bằng 65.000T/năm.