Theo ông Sưa cho biết, nhu cầu thép không gỉ ở nước ta đang tăng lên nhanh, hàng năm phải nhập khẩu nhiều, riêng năm 2016 phải nhập khẩu 700.000 tấn, trong đó xuất khẩu đi 100.000 tấn. Trong khi thép không gỉ sản xuất trong nước mới chỉ có 2 đơn vị chính là Nhà máy VSC-POSCO (VPS) ở miền Nam 100% vốn Hàn Quốc và Inox Hòa Bình với tổng công suất 2 nhà máy 300.000 tấn/năm.

“Tuy nhiên, với kế hoạch đầu tư của nhà đầu tư Trung Quốc sẽ tạo áp lực cạnh tranh lớn giữa các nhà sản xuất tại Việt Nam với nhau”, ông Sưa bày tỏ quan điểm và giải thích rằng, số lượng thép không gỉ sản xuất trong nước hiện nay đã bao gồm nhiều chủng loại (phần lớn ở dạng tấm cuộn). Do đó, nếu đầu tư thêm năng lực sản xuất thép không gỉ khoảng 300.000 tấn sẽ tạo ra sức ép cạnh tranh lớn.

Trong khi năng lực của ngành thép không gỉ của Việt Nam đang sản xuất 4 loại chính là thép xây dựng, thép cuộn cán nguội, thép ống hàn, tôn mạ. Các nhà máy sản xuất các loại thép này cho đến nay mới đang hoạt động khoảng trên dưới 70% công suất, còn dư khoảng 30% chủ yếu phụ thuộc vào nhu cầu tiêu thụ thép nội địa cũng như khả năng xuất khẩu sang các nước.

Cùng với đó, ngành công nghiệp thép Việt Nam đến nay đã trở thành ngành công nghiệp quan trọng với sản xuất hơn 17 triệu tấn thép/năm, tiêu thụ lên tới 22,6 triệu tấn. Như vậy, sản lượng sản xuất và tiêu thụ thép của Việt Nam đã vươn lên vị trí hàng đầu của các nước ASEAN, mức tiêu thụ thép đứng thứ 10 thế giới.

“Với sự phát triển của ngành thép Việt Nam, đến nay các nhà đầu tư trong nước có đủ khả năng để xây dựng cơ sở sản xuất thép với quy mô lớn 5-6 triệu tấn/năm. Do vậy, không nên khuyến khích FDI đầu tư vào những mảng sản xuất thép thông thường mà Việt Nam có thể sản xuất được. Chỉ khuyến khích các doanh nghiệp FDI đầu tư vào lĩnh vực thép Việt Nam chưa sản xuất được, đó là thép hợp kim chất lượng cao để phục vụ sản xuất cơ khí, kỹ thuật có yêu cầu cao”, ông Sưa khuyến cáo.
 
Doanh nghiệp cần phải nâng cao năng lực cạnh tranh

Liên quan đến câu hỏi về hiệu quả của các biện pháp tự vệ đã được cơ quan quản lý nhà nước liên tục đưa ra trong thời gian vừa qua, ông Nguyễn Văn Sưa cho biết, hiện nay, Việt Nam đã và đang tham gia hội nhập khá sâu rộng với quốc tế. Điều này đồng nghĩa với việc thúc đẩy tự do hóa thương mại, tức là dỡ bỏ hàng rào thuế quan trong thương mại.

Tuy nhiên, theo thông lệ quốc tế, các nước vẫn được sử dụng những công cụ phòng vệ để bảo vệ sản phẩm sản xuất trong nước. Đây được xem là hàng rào kỹ thuật, cũng như biện pháp phòng vệ thương mại, giúp nhà sản xuất trong nước trong bối cảnh năng lực cạnh tranh còn hạn chế cần có thời gian đầu tư vào công nghệ, cũng như quản lý để nâng cao năng lực cạnh tranh, hội nhập quốc tế.

“Việc sử dụng các biện pháp thương mại là rất cần thiết, không chỉ Việt Nam mà các nước trên thế đã sử dụng rất thành thạo và vô cùng nhiều, điển hình là Mỹ”, Phó Chủ tịch Hiệp hội Thép Việt Nam nhấn mạnh.

Phó Chủ tịch Hiệp hội Thép Việt Nam cũng cho rằng, những biện pháp phòng vệ thương mại chỉ là biện pháp nhất thời, trước mặt. Còn về lâu dài các doanh nghiệp cần phải nâng cao năng lực cạnh tranh của mình, mới có thể tồn tại và phát triển bền vững.

Cuối tháng 5 vừa qua, Bộ Công Thương đã ban hành Quyết định số 7896/QĐ-BCT về việc áp dụng biện pháp chống bán phá giá (CBPG), đối với một số sản phẩm thép không gỉ cán nguội nhập khẩu vào Việt Nam từ các nước/vùng lãnh thổ gồm: Trung Hoa, Indonesia, Malaysia và Đài Loan.

Trước đó, Bộ Công Thương đã ban hành Quyết định số 1656/QĐ-BCT về kết quả rà soát lần thứ nhất việc áp dụng biện pháp CBPG đối với một số sản phẩm thép không gỉ cán nguội nhập khẩu.

Theo quy định của Pháp luật Chống bán phá giá của Việt Nam, sau một năm kể từ ngày ban hành quyết định áp dụng biện pháp thuế CBPG, các bên liên quan có quyền gửi yêu cầu rà soát đối với các nội dung trong quyết định áp dụng biện pháp CBPG nêu trên.