Sở Xây dựng nhận định, nguyên nhân là do các đơn vị trúng đấu giá quyền khai thác các mỏ cát chậm làm thủ tục khai thác, dẫn đến mất cân đối cung- cầu. Hiện chỉ 1 mỏ đang khai thác với công suất 59.000m3/năm.
Từ cuối năm 2022 đến quý I/2023, tỉnh Quảng Ngãi tổ chức đấu giá thành công 12 mỏ cát chưa có kết quả thăm dò, với trữ lượng tài nguyên dự báo khoảng hơn 4 triệu m3 gồm 5 mỏ vào cuối năm 2022 và 7 mỏ trong tháng 1/2023, nhưng đến nay, vẫn chưa có mỏ nào được cấp phép khai thác.

Theo Sở Tài nguyên- Môi trường (TN-MT), hiện cả 5 mỏ cát đấu giá thành công vào cuối năm 2022 ở 3 huyện: Nghĩa Hành, Sơn Hà và Ba Tơ đều đã được UBND tỉnh Quảng Ngãi cấp phép thăm dò. Riêng mỏ cát thôn Xuân Đình (xã Hành Thịnh, huyện Nghĩa Hành), đơn vị trúng đấu giá có văn bản đề nghị trả lại kết quả trúng đấu giá vì trữ lượng quá thấp.

Trong số 7 mỏ cát đấu giá thành công trong tháng 1/2023 trên địa bàn các huyện Sơn Tịnh, Tư Nghĩa, Trà Bồng và TP Quảng Ngãi, có 4 đơn vị trúng đấu giá nộp hồ sơ, sở đang tổ chức thẩm định để trình UBND tỉnh Quảng Ngãi xem xét, cấp giấy phép thăm dò theo quy định.

“Hiện tại, tổng trữ lượng cát tại các mỏ đã được tỉnh Quảng Ngãi tổ chức đấu giá thành công vượt rất xa so với nhu cầu dự báo của thị trường trong năm 2023 và năm tiếp theo”- Quyền Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Quảng Ngãi Nguyễn Đức Trung cho biết.

Theo ông Trung, trong số các mỏ đấu giá vào cuối năm 2022, mỏ Vạn Xuân 2 (xã Hành Thiện, huyện Nghĩa Hành) sẽ được cấp phép khai thác vào tháng 4, giúp “giải nhiệt” cho thị trường. Đến tháng 5/2023, tiếp tục có 3 mỏ khác ở huyện Ba Tơ và Sơn Hà đưa vào khai thác.

Trong 2 tháng tới, thị trường sẽ được bổ sung thêm khoảng 200.000m3 cát, cộng với các mỏ đang vận hành với tổng trữ lượng khoảng 230.000m3 nữa mới cơ bản giải quyết được tình trạng khan hiếm cát xây dựng.

Liên quan đến vấn đề cát xây dựng, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi Đặng Văn Minh khẳng định: Không có tình trạng găm hàng để tạo khan hiếm và tăng giá cát mà là do các doanh nghiệp chậm làm thủ tục để khai thác, dẫn đến mất cân đối cung- cầu.

Tuy nhiên, theo ông Minh, để xảy ra tình trạng “sốt” cát xây dựng như thời gian qua là điều vô lý và cần nghiêm túc rút kinh nghiệm trong công tác quản lý.

“Thực tế là doanh nghiệp sau khi trúng đấu giá khai thác rất chậm trễ trong làm thủ tục để được cấp phép, sớm nhất 6 tháng, còn lâu hơn là cả năm. Yêu cầu Sở TN-MT phải chấn chỉnh tình trạng này. Đối với các mỏ đã đấu giá thành công, nếu trong 3 tháng nữa chủ mỏ vẫn không thực hiện các thủ tục thì sẽ hủy kết quả đấu giá”- ông Minh nói.

Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi cũng thông tin thêm, đã chỉ đạo Sở Xây dựng làm rõ vấn đề khan hiếm cát từ nay đến cuối tháng 6/2023 và báo cáo cụ thể. Đồng thời kiểm tra, phát hiện, xử lý nghiêm những đơn vị bán cao hơn giá đã công bố.

Theo Sở TN-MT, hiện nay, theo quy định của pháp luật thì thời gian tổ chức thăm dò là 90 ngày, 180 ngày phê duyệt trữ lượng, việc cấp phép khai thác mỏ cũng cần 90 ngày.

Tuy nhiên, nếu bám theo đúng thời gian quy định thì sẽ ảnh hưởng rất lớn đến nguồn cung cát ở thời điểm hiện tại, tác động tiêu cực đến tiến độ các công trình, dự án và giải ngân của tỉnh cũng như gây bất lợi cho người dân có nhu cầu xây dựng nhà cửa.

“Dù áp lực rất lớn nhưng tôi cam kết nếu các doanh nghiệp nộp đủ, đúng hồ sơ thì sở sẽ rút ngắn tối đa thời gian cấp phép mỏ, còn không quá 30% quỹ thời gian cần có để hỗ trợ doanh nghiệp trúng đấu giá đưa cát ra thị trường, giúp ổn định nguồn cung và giá cả”- quyền Giám đốc Sở TN-MT Quảng Ngãi Nguyễn Đức Trung nói.

Đối với các mỏ trúng đấu giá trong đầu năm 2023, Sở TN-MT yêu cầu chủ mỏ khẩn trương hoàn thiện các thủ tục để chậm nhất trong tháng 6/2023 đưa vào vận hành, khai thác nhằm bình ổn thị trường.

Để đảm bảo tiến độ các công trình, dự án trọng điểm trên địa bàn, Sở TN-MT còn tiến hành khoanh định một số vị trí với trữ lượng trên 600.000m3, sẵn sàng tham mưu UBND tỉnh Quảng Ngãi cấp chỉ định cho nhà thầu thi công nếu cần, theo đúng tinh thần của Luật Khoáng sản.

Bên cạnh đó, chuẩn bị thêm 6 mỏ cát ở hai huyện Mộ Đức, Sơn Hà với trữ lượng dự báo trên 500.000m3 và đang triển khai lấy ý kiến 3 mỏ trên địa bàn huyện Tư Nghĩa với trữ lượng khoảng gần 300.000m3.

Nếu đưa tất cả 9 mỏ này vào đấu giá, cộng với những mỏ đã đấu thành công trước đây thì gần như địa phương nào trong tỉnh Quảng Ngãi cũng có mỏ cát, lượng cát bổ sung cho thị trường đạt hơn 5 triệu m3, hoàn toàn đáp ứng đủ nhu cầu.