Qua khảo sát một số mỏ khai thác khoáng sản trên địa bàn các huyện Tân Biên, Bến Cầu và thị xã Trảng Bàng cho thấy, trữ lượng đất sét gạch trong các mỏ khai thác khoáng sản không nhiều.

Theo các chủ mỏ, trước khi được cấp phép khai thác, đã thăm dò trữ lượng từng loại đất trong hầm mỏ. Tuy nhiên, hiện chỉ có một số mỏ còn khai thác trong khi số lượng lò gạch đất sét nung trong tỉnh khá nhiều, cộng với việc các tỉnh, thành lân cận không cho xuất nguồn đất sét gạch, dẫn đến tình trạng khan hiếm.

Chủ mỏ khai thác khoáng sản tại xã Ninh Điền, huyện Châu Thành- nơi có nhiều trữ lượng đất sét gạch cho biết, anh không bán đất sét khai thác tại mỏ ra ngoài do doanh nghiệp có nhà máy sản xuất gạch với công suất lớn. Thỉnh thoảng, anh mới “chia” cho một số mối quen.
Cũng tại một mỏ khai thác khoáng sản ở xã Ninh Điền, huyện Châu Thành, theo giấy phép thì trữ lượng đất sét gạch ngói không nhiều. Do đó, chủ mỏ chỉ bán cho một cơ sở sản xuất gạch mối quen chứ ít bán cho các cơ sở khác. Phần lớn trữ lượng còn lại chỉ là đất san lấp, sỏi đỏ, doanh nghiệp này dùng để phục vụ các công trình giao thông đường bộ mà doanh nghiệp trúng thầu.

Người quản lý một mỏ khai thác khoáng sản ở xã Hoà Hiệp, huyện Tân Biên cho biết, số lượng đất sét gạch tại mỏ cũng không nhiều nên có bao nhiêu, các đầu nậu chuyên thu mua đất sét bỏ cho các lò gạch tranh nhau lấy…

Thực tế cho thấy, dù trên địa bàn tỉnh có nhiều mỏ khai thác khoáng sản nhưng trữ lượng đất sét gạch khá ít. Chủ mỏ khai thác khoáng sản tại một xã ở huyện Bến Cầu cho biết, theo thăm dò, mỏ có trữ lượng đất sét gạch nên khi làm thủ tục phải đóng thuế khai thác đất sét gạch cao hơn.

Tuy nhiên đến khi khai thác, đất sét không đạt chất lượng để sản xuất gạch do có pha trộn cát nên phải bán cho các lò gạch với giá rẻ hơn. Theo người này, kết quả khoan thăm dò về trữ lượng khoáng sản đối với các mỏ khai thác đất trong quá trình làm hồ sơ xin cấp phép có thể không chính xác 100%, có sai số.

Đại diện một chủ mỏ ở xã Đôn Thuận, thị xã Trảng Bàng cho biết, không phải mỏ khai thác đất nào cũng có đất sét gạch mà còn phụ thuộc vào địa chất của từng nơi. Đất sét gạch đòi hỏi bảo đảm độ mịn, độ dẻo… chứ không như mọi người vẫn thường nghĩ có đất sét là làm gạch được.

Tuy nhiên qua tìm hiểu, dù không được coi là đất sét gạch đạt chuẩn nhưng có chủ mỏ vẫn bán với giá cao hơn so với đất san lấp thông thường cho các cơ sở đem về trộn với đất sét đạt chuẩn để làm gạch, trong khi thuế thủ tục tài nguyên vẫn là đóng đất sét thường. Nguồn cung thiếu, nên việc quản lý về công tác khai thác khoáng sản cần được chú trọng, kịp thời phát hiện những sai phạm như khai thác trái phép, vượt độ sâu.