>> Đồng loạt siết khai thác cát, giá cát ngày càng tăng

Theo đó, tổng sản lượng cấp phép khai thác cát sông trên địa bàn tỉnh năm 2016 và năm 2017 là 11,3 triệu m3, trữ lượng còn lại cho phép khai thác đến hết năm 2020 là 43,95 triệu m3. Nhu cầu sử dụng cát cho các công trình nhà nước và dân sinh của tỉnh khoảng 10 triệu m3/năm; trong đó, cát xây dựng chiếm khoảng 10% khối lượng nhu cầu.

Hiện tại, tỉnh chỉ có hai loại vật liệu để san lấp mặt bằng xây dựng, gồm: cát sông và đất nông nghiệp. Tuy nhiên, về đất nông nghiệp tỉnh hạn chế tối đa việc lấy đất sản xuất nông nghiệp để san lấp mặt bằng do nguồn tài nguyên đất đai rất quý hiếm.

UBND tỉnh Đồng Tháp đã giao các ngành chức năng thống kê các công trình có sử dụng cát giai đoạn từ tháng 6/2017 đến hết năm 2020 (cát san lấp: hơn 24 triệu m3, cát xây dựng: hơn 2,2 triệu m3) để có kế hoạch cân đối cung - cầu phù hợp, nhất là ưu tiên cho các công trình trọng điểm của Trung ương và tỉnh đầu tư xây dựng trên địa bàn tỉnh.

Do tỉnh không có nguồn nguyên liệu và không đủ điều kiện để nghiên cứu loại vật liệu thay thế cát san lấp, do đó, tỉnh đề xuất Bộ Xây dựng hỗ trợ nội dung này để giải quyết trình trạng thiếu hụt cát làm vật liệu san lấp trong thời gian tới.

UBND tỉnh cũng đề xuất Bộ Xây dựng kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các ngành và địa phương liên quan cùng rà roát, cân đối việc tổ chức khai thác - tiêu thụ cát sông trong khu vực nhằm ổn định thị trường, đảm bảo phát triển bền vững cho khu vực và giảm áp lực cung ứng cát, đảm bảo an ninh trật tự giao thông thủy trên địa bàn tỉnh. Công bố bổ sung định mức dự toán xây dựng khi sử dụng các loại vật liệu thay thế cát tự nhiên (cát nghiền, vữa xây tô...) cho bê tông và xây tô.
 
Giá cát tăng mạnh, nhiều công trình chậm tiến độ

Theo UBND tỉnh Đồng Tháp cho biết, hiện giá cát trên địa bàn tỉnh đang ở mức cao khiến cho các nhà thầu luôn kêu thiếu cát, công trình chậm tiến độ, vì thế, mới đây, UBND tỉnh Đồng Tháp Châu Hồng Phúc cũng đã có văn bản gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư về việc điều chỉnh giá gói thầu do giá cát san lấp, cát xây dựng - thông tin trên báo Đấu thầu cho hay.

Cụ thể, do khan hiếm cát sông, không đủ nguồn cung cho nhu cầu sử dụng san lấp, xây dựng công trình, dự án thuộc các tỉnh khu vực Đồng bằng sông Cửu Long và TP.HCM nên có rất nhiều phương tiện đường thủy từ các địa phương tập trung về tỉnh Đồng Tháp và An Giang mua cát, khiến nhu cầu cát tăng đột biến, gây mất cân đối giữa cung và cầu, dẫn đến giá cát tăng mạnh trên thị trường, ảnh hưởng lớn đến tiến độ thi công và giá thành xây dựng công trình trên địa bàn Đồng Tháp. Hàng loạt công trình thi công theo hợp đồng trọn gói và theo đơn giá cố định phải tạm dừng do chi phí tăng cao một cách bất khả kháng, ngoài khả năng chịu đựng của nhà thầu.

Đồng Tháp đề nghị Bộ KH&ĐT xem xét, trình Thủ tướng Chính phủ cơ chế điều chỉnh giá hợp đồng đối với các gói thầu xây lắp đã có kết quả trúng thầu theo giá cũ và các hợp đồng đã ký kết, thực hiện theo hợp đồng trọn gói và theo đơn giá cố định.

Theo số liệu mà Đồng Tháp cung cấp, từ đầu năm 2017 đến nay, giá cát san lấp bán tại nơi khai thác đã tăng hơn 4 lần (từ 19.400 đồng lên 80.000 đ/m3); cát xây dựng (hạt nhuyễn) tăng từ 31.400 đồng lên 120.000 đồng và cát xây dựng (hạt trung) đều có tốc độ tăng phi mã gấp 3 lần. Nguyên nhân của tình trạng trên được Đồng Tháp cho rằng, sản lượng cung cấp cát cho thị trường đang có chiều hướng giảm, do trữ lượng các mỏ cát dần cạn kiệt, tình trạng sạt lở bờ sông ngày càng nghiêm trọng nên các tỉnh có mỏ cát siết chặt công tác quản lý khai thác khoáng sản, tăng cường biện pháp ngăn chặn, đẩy lùi nạn khai thác cát trái phép…

Tình trạng giá cát tăng dẫn đến tăng chi phí thực hiện các gói thầu xây lắp đã trao thầu. Cụ thể, đối với công trình dân dụng (không tính san lắp mặt bằng) tăng khoảng 3 - 5% tổng chi phí thực hiện gói thầu; đối với công trình san lấp mặt bằng bằng cát, tăng trên 150% tổng chi phí thực hiện gói thầu và đối với các công trình giao thông tăng khoảng 6 - 15% tổng chi phí thực hiện gói thầu (riêng các gói thầu nền đường tăng trên 40%).

Phần lớn số gói thầu xây lắp trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp là gói thầu quy mô nhỏ (dưới 20 tỷ đồng) nên phải thực hiện theo hợp đồng trọn gói, một số hợp đồng theo đơn giá cố định, có rất ít hợp đồng thực hiện theo đơn giá điều chỉnh. Do đó, các nhà thầu khi triển khai thi công trùng thời điểm giá cát tăng cao (nhất là các gói thầu san lấp mặt bằng, nền đường) có nguy cơ thiệt hại kinh tế lớn và không thể hoàn thành hợp đồng, dẫn đến chậm tiến độ thực hiện dự án.