Năm 2020, ngành thép kỳ vọng có thêm nhiều điều kiện để thúc đẩy sản xuất, xuất khẩu ra các thị trường mới. Tuy nhiên, trước bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt hiện nay, nhất là nguy cơ đối mặt với các vụ việc phòng vệ thương mại, cùng các vấn đề phát sinh, trong khi tình trạng mất cân đối cung - cầu trong nước vẫn chưa được cải thiện đang đặt ra yêu cầu đối với ngành thép Việt Nam và các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này phải đổi mới công nghệ, cải tiến năng suất, chất lượng sản phẩm hàng hoá, để tạo vị thế cạnh tranh trên thị trường trong nước và quốc tế.

Bà Nguyễn Thị Thu Hiền, Phó Viện trưởng Viện Năng suất Việt Nam cho biết: Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng hiện nay, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, hàng hóa đang trở thành yếu tố then chốt để tạo nên vị thế cạnh tranh của doanh nghiệp. Thực tiễn cũng cho thấy, năng suất, chất lượng được bảo đảm, sản phẩm sẽ được tiêu thụ nhiều hơn, tạo điều kiện cho doanh nghiệp chiếm lĩnh thị trường, tăng doanh thu và lợi nhuận.

Thời gian qua, nhiều doanh nghiệp thép đã không ngừng áp dụng hệ thống quản lý tiên tiến, cải tiến năng suất chất lượng sản phẩm, để nâng cao năng lực cạnh tranh. Cụ thể, nhằm tối ưu hóa năng lực sáng tạo, cải tiến công nghệ, Công ty Cổ phần Sản xuất Thép Việt Đức đã đầu tư đồng bộ mới 100%, hiện đại và tiên tiến 38 dây chuyền sản xuất thép...  Đồng thời, thực hiện kiểm soát nghiêm ngặt hoạt động quản lý và sản xuất bằng công cụ 5S của Nhật Bản.

Cùng với xây dựng và áp dụng hệ thống quản lý tiêu chuẩn ISO 9001:2015, các sản phẩm thép Mỹ, chữ nhật, thép xây dựng… đều được Công ty Cổ phần Sản xuất Thép Việt Đức sản xuất theo tiêu chuẩn Anh quốc, BS1387 - 1985; Hàn Quốc KSD3586-1986. Việc áp dụng các công cụ quản lý tiên tiến đã góp phần nâng cao năng suất, chất lượng và tính cạnh tranh của sản phẩm thép Việt Đức trên thị trường.

Công ty Tân Á Đại Thành cũng là một trong những điển hình. Tân Á Đại Thành hiện là một trong 4 doanh nghiệp Việt Nam đạt Giải thưởng Chất lượng châu Á - Thái Bình Dương GPEA 2019 và là một trong số ít các doanh nghiệp sớm áp dụng khoa học - công nghệ hiện đại vào sản xuất. Đón đầu xu hướng công nghệ Cách mạng công nghiệp 4.0, Tân Á Đại Thành đã mạnh dạn đầu tư xây dựng nhà máy tại Hà Nam theo định dạng SMART FACTORY với dây chuyền tự động hóa chính xác đạt tiêu chuẩn 4.0, cùng hệ thống máy móc, công nghệ hiện đại nhập khẩu từ Italy và các nước G7. Công suất sản xuất lên tới hơn 2 triệu sản phẩm/năm. Nhìn chung, nhờ nỗ lực áp dụng và duy trì hệ thống quản lý, đầu tư dây chuyền máy móc hiện đại khép kín để nâng cao năng lực sản xuất, kinh doanh, giờ đây, Tân Á Đại Thành đã trở thành một trong những tập đoàn hàng đầu về sản xuất hàng kim khí gia dụng và thiết bị ngành nước tại Việt Nam.
Trong khi đó, với sự hỗ trợ từ Bộ Công Thương và Công ty Cổ phần Tư vấn Epro, thông qua Dự án Đào tạo hướng dẫn triển khai thực hành tốt 5S cho doanh nghiệp sản xuất công nghiệp, Công ty Cổ phần Gang thép Cao Bằng đã cải thiện hiệu quả quản lý trực quan bằng phương pháp 5S. Theo đó, Công ty đã đầu tư 270,3 triệu đồng cho các hạng mục gia công tủ, giá, biển báo 5S, tập huấn 5S, mua sơn để đánh dấu, định danh.

Quá trình triển khai chương trình có sự tham gia trực tiếp từ lãnh đạo cấp trung và cấp cao của Công ty. Phân xưởng Cơ điện của Công ty là phân xưởng tự nguyện thực hiện thí điểm với hoạt động đầu tiên là đào tạo 5S cho toàn bộ 30 nhân viên. Sau 4 tháng thí điểm, phân xưởng đã thực hiện mục tiêu thực hành tốt 5S và duy trì mỗi tuần có 40 ảnh trước - sau 5S. Từ tháng triển khai thứ 5, với sự thay đổi rõ ràng về hiệu quả quản lý thông qua sử dụng diện tích Xưởng Cơ điện tăng từ 50% lên 80%. Các thực hành tốt 5S được toàn thể nhân viên phân xưởng thực hiện, áp dụng phổ biến, đào tạo và nhân rộng ra những phân xưởng khác.

Theo ông Võ Văn Đồng, Phó trưởng phòng Kỹ thuật công nghệ Công ty Cổ phần Gang Thép Cao Bằng, việc thực hiện và duy trì tốt chương trình 5S đã tạo phong cách làm việc mới, sắp xếp nơi làm việc một cách khoa học, thuận tiện, sạch sẽ, tạo nên tinh thần làm việc thoải mái, hiệu quả, xây dựng hình ảnh đẹp cho công ty trong quá trình làm việc với đối tác và đồng nghiệp. Đây là nền tảng phát triển của năng suất và chất lượng. Bên cạnh đó, 5S cũng giúp các đơn vị, phòng, ban, phân xưởng trong Công ty nâng cao năng lực quản trị doanh nghiệp. Đồng thời, ngăn chặn sự xuống cấp của thiết bị, dụng cụ, tạo sự thông thoáng nơi làm việc, tránh mất thời gian cho việc tìm kiếm đồ dùng, hồ sơ. Các thiết bị sản xuất hoạt động trong môi trường phù hợp với tiêu chuẩn chất lượng an toàn.

Nhìn chung, trong bối cảnh thị trường ngày càng yêu cầu khắt khe, cạnh tranh về giá và việc tham gia vào chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu đã và đang đòi hỏi các doanh nghiệp Việt Nam nói chung, doanh nghiệp ngành Thép phải nhận thức rõ tầm quan trọng của việc cải tiến năng suất. Tuy nhiên, để nâng cao năng suất lao động, các doanh nghiệp cần phải giải quyết đồng bộ nhiều yếu tố tác động đến năng suất lao động như công nghệ, cơ cấu kinh tế, trình độ, kỹ năng người lao động, môi trường làm việc, thị trường…