Mặc dù, các phong trào khác do Nhà nước phát động rất rầm rộ nhưng hiệu quả rất ít. Ngược lại, việc sản xuất theo công nghệ xanh, sản phẩm xanh, công trình xanh lại được các doanh nghiệp quan tâm, đầu tư. Suy cho cùng, có lẽ là phải tìm đúng động lực của sự phát triển.

Hai khái niệm ngược chiều nhau như vậy vẫn xảy ra thường nhật. Việc doanh nghiệp, nhà đầu tư bất động sản, trong đó có các nhà phát triển dự án luôn nghĩ đến đầu tư các đô thị xanh hoặc các doanh nghiệp trong nền kinh tế trong đó có vật liệu xây dựng chăm lo việc sử dụng phế thải, chất thải là nguyên liệu, nhiên liệu để thay thế cho các nguồn cung cấp truyền thống. Các hành vi, việc làm đó có phần xuất phát từ cái tâm, tầm nhìn chiến lược của nhà đầu tư, sản xuất, nhưng không thể không nói đến động lực của sự phát triển, tạo ra sản phẩm giá thành hạ hơn, hoặc thị trường tốt hơn. Người mua nhà luôn mơ ước và hướng đến điều kiện sống tốt hơn, thân thiện hơn với môi trường. Phải kết hợp hai yếu tố động lực của sự phát triển và cái tâm, tầm nhìn của nhà đầu tư sản xuất. Phải chăng “nhà chức trách” không nhìn thấy “xe biển xanh” hay không phát hiện ra các vụ tham nhũng buôn lậu… là vì với họ, các vụ việc đó thiếu mất động lực và có thể thiếu cả cái tâm.

Thật may mắn khi một số doanh nghiệp, nhà đầu tư bất động sản, tiên phong trong việc đưa dự án đầu tư của mình trở thành công trình xanh lại được sự vào cuộc hưởng ứng của các nhà sản xuất vật liệu xây dựng (VLXD). Định nghĩa, phân loại VLXD, dây chuyền sản xuất VLXD xanh thực ra là rất khó, vì phải có bộ tiêu chí cụ thể, chi tiết mà lĩnh vực VLXD lại quá đa dạng, nên không thể có bộ tiêu chuẩn chung được. Tuy nhiên, có thể thấy rằng VLXD xanh cho công trình xanh ít nhất cần thỏa mãn hai tiêu chí, đó là, xanh trong sản xuất và xanh trong sử dụng. Xanh trong sản xuất cũng thật khó để xác định mà chủ yếu là “xanh hơn”, tức là cải thiện về nhiều mặt hơn so với công nghệ và sản phẩm truyền thống. Xanh với sản phẩm là thân thiện môi trường, không gây độc hại đến môi trường đồng thời có các tính năng để cải thiện môi trường như khả năng cách âm giảm tác động tiếng ồn, cách nhiệt làm cho nơi ở, làm việc, sống mát mẻ hơn vào mùa hè, ấm áp hơn vào mùa đông, tiết kiệm được năng lượng các thiết bị làm mát cũng như sưởi ấm. Ngoài ra, nhiều vật liệu còn có tính năng kháng khuẩn, hút chất độc hoặc tạo ra ion trong căn nhà.

Điều đáng nói là tại sao trào lưu sản xuất VLXD xanh, thân thiện môi trường lại có những bước tiến ngoạn mục, được sự hưởng ứng của nhà sản xuất. Lý do, vì đó là trào lưu chung trên toàn thế giới, được nhà nước quan tâm và VLXD xanh được thị trường chấp nhận tốt hơn. Bản thân vật liệu xanh khi nó là sản phẩm đơn lẻ có thể sẽ khác với khi nó được sử dụng trong công trình, có nghĩa là cần đến sự nghiên cứu, thiết kế để đảm bảo chất lượng yêu cầu của công trình, phối hợp giữa các loại vật liệu. Ví dụ như để chống thấm tốt không chỉ cần đến vật liệu xây có khả năng chống thấm mà còn phải biết thiết kế, sử dụng vật liệu trát (tô) để bảo vệ tường xây bên trong, đảm bảo bền vững với tác động của thời tiết mưa nắng, độ ẩm cao, đảm bảo khả năng chống thấm của cả bức tường.
 

Nói đến công trình xanh là cả bài toán tổng hợp sử dụng vật liệu, cả quy trình vận hành trong tương lai của công trình xây dựng, xử lý nước thải, tưới cây, làm sạch công trình và công trình xanh gắn liền với môi trường cảnh quan thậm chí cả hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội ngoài công trình.

Vật liệu xanh cho công trình xanh là đòi hỏi đồng bộ từ vật liệu làm móng cho đến mái của công trình. Nhà cao tầng thường có một số tầng hầm, phải đảm bảo móng công trình không bị lún, có khả năng chống thấm cao, thông thường phải sử dụng bê tông mác cao, chất chống thấm đặc biệt. Toàn bộ mặt dựng kính hoặc cửa sổ đều phải là vật liệu có khả năng cách âm, cách nhiệt tốt, chống mưa chống nắng, ví dụ, dùng các vật liệu co giãn đề chèn kín các cửa sổ, mặt dựng, dùng kính hộp, kính lowE, kính phản quang để cách nhiệt, chống tác dụng của ánh nắng mặt trời. Tường được xây dựng bằng vật liệu không nung, vật liệu nhẹ thân thiện môi trường trong quá trình sản xuất, gạch xây cũng như khả năng cách nhiệt trong quá trình sử dụng để giảm chi phí năng lượng.

Tường, vách ngăn trong phòng dùng vật liệu nhẹ có khả năng cách âm tốt, giảm tối đa chiều dày tường để tăng diện tích sử dụng hữu ích của phòng ở, phòng làm việc. Tất cả các vật liệu làm tường, vách ngăn cửa đi đều phải là vật liệu thân thiện môi trường trong quá trình sản xuất, đồng thời có nhiều tính năng ưu việt như tính chống cháy, chậm cháy. Vật liệu cho phòng tắm, nhà vệ sinh cũng phải đảm bảo khả năng chống thấm, màu sắc trang nhã, tạo ánh sáng hài hòa. Bồn vệ sinh đảm bảo giảm tiếng ồn, chống bám bẩn và giảm lượng nước cho mỗi lần xả. Phòng tắm cũng cần thiết sử dụng vật liệu để có sự ngăn cách tạo điều kiện thoáng mát mùa hè, ấm áp mùa đông. Các vật liệu sử dụng cho toàn bộ ngôi nhà phải có khả năng chống mối, mọt, chống cong vênh, co ngót dưới tác động của mưa nắng, thời tiết khô ẩm, heo may. Các loại sơn trang trí đều phải sử dụng sơn dung môi nước, sơn không chì, biến màu, có khả năng chống thấm.

Đối với các vật liệu ngoại thất cũng cần những chất đặc biệt, chống lão hóa, cong, vênh, nứt nẻ, bền vững trước các tác động của thời tiết. Ngoài những vật liệu có khả năng chống rỉ như inox, hiện nay vật liệu composite nhựa – gỗ đang rất thịnh hành.

Các loại vật liệu ốp lát hiện nay được sử dụng đều được sản xuất trên các dây chuyền hiện đại, có hệ thống tái sử dụng nhiệt thừa, tiết kiệm năng lượng, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, giảm giá thành sản xuất. Vật liệu lát phải đảm bảo khả năng chống hấp thụ ẩm, chống trơn trượt. Vữa ốp lát chuyên dụng được sản xuất công nghiệp, có tính bám dính cao, co ngót thấp và có khả năng làm phẳng, làm cho mặt sàn có độ phẳng cao. Nếu sử dụng sàn gỗ thì nên sử dụng gỗ công nghiệp, tiết kiệm gỗ tự nhiên, tận dụng được các loại gỗ phế thải cành cây, đảm bảo khả năng kỵ nước, không co ngót, chống mối mọt. Bản thân bê tông xây dựng công trình cũng là bê tông mác cao, được sản xuất công nghiệp, bê tông thương phẩm để giảm được thể tích chiều dày của cột, của dầm. Thép sử dụng cho công trình cũng là các loại thép chất lượng cao, chịu lực… vật liệu cung cấp ánh sáng nên sử dụng các loại đèn led, đèn điện tử tiết kiệm điện, ánh sáng dịu chống gây ảnh hưởng đến thị giác của người sử dụng.

Theo Tạp chí VLXD