Sản xuất và tiêu thụ gặp nhiều khó khăn

Theo ông Trịnh Khôi Nguyên - Phó Chủ tịch Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), năm 2019, tăng trưởng về sản phẩm và tiêu thụ lần lượt chỉ đạt 4,4% và 6,4%, thấp hơn nhiều so mức tăng trưởng hai con số là 14,9% và 20,9% vào năm 2018. 

Đồng thời, tình hình xuất khẩu sắt thép gặp không ít khó khăn do thị trường xuất khẩu đang dần bị thu hẹp, áp lực cạnh tranh về giá ngày càng gay gắt ngay ở khu vực Đông Nam Á. Năm 2019, xuất khẩu sắt thép đạt hơn 6,6 triệu tấn, kim ngạch đạt hơn 4,2 tỷ USD, tăng 6,6% về lượng, nhưng giảm 7,4% về kim ngạch và 13,2% về giá so cùng kỳ năm 2018. 

Ngay từ đầu năm 2020, VSA đã dự báo xu hướng khó khăn, thách thức với ngành thép sẽ còn tiếp tục gia tăng bởi xu thế bảo hộ trên thị trường quốc tế, thị trường bất động sản, xây dựng trong nước chưa có tín hiệu khởi sắc. Đặc biệt, ngay từ đầu năm, dịch Covid-19 đã tác động mạnh đến ngành thép trong nước cả ở sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. 

Cụ thể, tiêu thụ sản phẩm thép xây dựng trong 2 tháng đầu năm 2020 chỉ đạt khoảng 65% so với cùng kỳ năm trước, xuất khẩu bằng 80%. Với mặt hàng tôn mạ kim loại và sơn phủ màu tiêu thụ trong nước đạt gần 70%, xuất khẩu bằng 60%; thép cán nguội bằng 87% và xuất khẩu 43,7% so với cùng kỳ năm 2019.

Về nhập khẩu, do ảnh hưởng của chuỗi cung ứng, khi các thị trường trên thế giới đều nằm trong tình trạng kiểm soát bệnh dịch, khiến nguồn nguyên liệu phục vụ cho sản xuất của ngành thép bị gián đoạn, đặc biệt là các thị trường Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản.

Nói về tác động bất lợi của dịch Covid-19, đại diện Công ty CP Gang thép Thái Nguyên cho biết, trong tháng 2/2020, đơn vị đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng, tiêu thụ mới đạt gần 14.000 tấn, chỉ đạt 23% kế hoạch tháng. Dự kiến tiêu thụ thép cán quý I chỉ đạt được 75% mục tiêu đề ra và việc thực hiện kế hoạch 2020 sẽ rất khó hoàn thành.

Đại diện Công ty TNHH Khoáng sản và luyện kim Việt Trung cho hay, do đặt gần biên giới Việt - Trung và phụ thuộc nhiều vào hoạt động thương mại giữa 2 bên nên đơn vị chịu ảnh hưởng nghiêm trọng nhất. Các mặt hàng nguyên liệu, vật tư, trang thiết bị của công ty chủ yếu nhập từ Trung Quốc bị ngừng trệ, tồn kho than cốc hiện rất thấp, không đáp ứng đủ nhu cầu sản xuất, tiêu thụ quặng sắt trong nước. Xuất khẩu phôi thép của công ty cũng bị ngưng trệ, dự kiến, quý II đơn vị sẽ vẫn khó khăn.

Cần giải pháp hỗ trợ kịp thời

Để giải quyết những khó khăn trên, ông Nguyên cho rằng, Chính phủ cần có các giải pháp hỗ trợ, có thể bằng các chính sách về tài chính, tín dụng, giảm lãi suất, giãn nợ; đồng thời, có chỉ đạo, giải pháp trong việc thông quan hàng hóa, đáp ứng nhu cầu sản xuất của doanh nghiệp và vẫn tuân thủ các quy định về đảm bảo phòng dịch.

Cùng với đó, để có thể bảo đảm tăng trưởng và giữ vững thị phần trong nước, các doanh nghiệp sản xuất thép cần phải cơ cấu lại sản xuất, tăng tính cạnh tranh thông qua việc tiết kiệm chi phí, cải tiến năng lực quản trị doanh nghiệp để hạ giá thành, nâng cao chất lượng sản phẩm, tìm cách đa dạng thị trường xuất khẩu để hạn chế thiệt hại.

Theo ông Nguyễn Văn Sưa - chuyên gia ngành thép, dịch Covid-19 ảnh hưởng tới nhiều doanh nghiệp ngành thép, khó khăn chủ yếu đến từ việc các thị trường thắt chặt kiểm soát dịch bệnh, khiến cho nhập khẩu nguyên phụ liệu, thiết bị phụ tùng cho sản xuất thép trong nước và xuất khẩu đều gặp khó.

Vì vậy, doanh nghiệp thép trong nước cần chủ động kiểm soát tồn kho nguyên vật liệu để có kế hoạch mua bổ sung đảm bảo duy trì đủ vật tư cho sản xuất. Mặt khác, để hạn chế rủi ro, các doanh nghiệp cần chú ý đến những diễn biến thị trường, làm tốt công tác dự báo để có những chính sách bán hàng phù hợp nhằm ứng phó linh hoạt với những diễn biến khó lường của thị trường trong nước cũng như thế giới. 

Còn theo ông Trương Thanh Hoài - Cục trưởng Cục Công nghiệp (Bộ Công thương), trước diễn biến phức tạp của dịch Covid-19, Bộ Công thương đã có nhiều đề xuất với Chính phủ về các giải pháp phát triển công nghiệp trong nước để khắc phục các điểm yếu nêu trên, trong đó có ngành thép.

Về vấn đề bảo đảm nguồn cung nguyên phụ liệu, linh kiện đầu vào cho sản xuất trong nước, bộ cũng kiến nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành và địa phương liên quan làm việc với chính quyền các tỉnh, địa phương của Trung Quốc xem xét áp dụng hợp lý các biện pháp kiểm soát biên giới có giới hạn trong việc phòng ngừa dịch bệnh để bảo đảm nguồn nguyên phụ liệu, linh phụ kiện đầu vào sản xuất cho các doanh nghiệp công nghiệp trong nước.

"Ngoài ra, Cục Công nghiệp chủ trì, phối hợp với Cục Xuất nhập khẩu làm việc với các hiệp hội ngành hàng để nắm bắt thông tin về khả năng cung ứng nguyên vật liệu trong nước, nhu cầu nhập khẩu, vướng mắc trong hoạt động sản xuất kinh doanh để đề xuất các giải pháp phù hợp gỡ khó cho doanh nghiệp" - ông Hoài cho hay.