Bước sang thế kỷ XXI, kiến trúc xanh đã được coi là xu hướng sống của loài người. Kiến trúc xanh đích thực là cuộc cách mạng nhằm đáp ứng được các tiêu chí về bảo tồn sinh thái, môi trường, hiệu quả sử dụng nước, năng lượng, vật liệu xây dựng và điều kiện sống tiện nghi cho con người. Tuy nhiên các nhà nghiên cứu không đồng hóa kiến trúc xanh với xu hướng thời thượng thường được miêu tả bằng các mỹ từ như “đô thị sinh thái”, “du lịch sinh thái” hay “khu resort” – những nơi sang trọng, rợp bóng cây và mặt nước với các toà nhà “hi tech” hiện đại. Nói một cách đơn giản, những nhà phát triển đi theo xu hướng này cho rằng “chỉ cần lĩnh hội hai yếu tố nhiều cây xanh và nhiều mặt nước là đủ”. Song, thực chất kiến trúc xanh mang tính toàn diện hơn thế. Mục tiêu chính của kiến trúc xanh là tập trung làm giảm các xung đột giữa môi trường xây dựng nhân tạo với môi trường thiên nhiên và sức khỏe con người, bằng các giải pháp công nghệ; quy hoạch - kiến trúc; và xã hội.

Kiến trúc xanh từ lâu đã rất quen thuộc với nhân dân ta. Đó là nếp nhà tranh trình tường nép mình sau lũy tre kín nắng mà thoáng gió, là mảnh vườn trồng rau xen kẽ nhiều cây ăn trái, là những khóm cây đẹp hoa thơm. Kiến trúc xanh cổ truyền là những “chuối sau cau trước”, những “ao cá gốc mít”, là môi trường thiên nhiên hòa quyện với cuộc sống con người. Tuy nhiên, khi xã hội phát triển, thay đổi thì cơ sở vật chất cũng phải vận động, đổi thay: Mái nhà tranh đã được thay thế bằng vật liệu bền vững và khó cháy hơn; chất đốt không còn là lá tre và rơm rạ “khói mù” nữa. Hầu như từ con người đến vật dụng, tất cả đều cũng đang đổi thay. Chỉ có điều: thay theo cái gốc truyền thống thì ít mà học theo lối sống đô thị thì nhiều. Cái mất mát đã nhiều, kiến trúc xanh hình thành không  được là bao. Chính bởi vậy, kiến trúc nông thôn cần tham gia vào ngăn chặn sự hủy hoại hệ sinh thái và môi trường; mang phong cách kiến trúc nhiệt đới, tiếp cận giá trị kiến trúc truyền thống và sáng tạo thêm những giá trị mới phù hợp với cuộc sống văn minh bằng áp dụng công nghệ hiện đại.

Tôi thật bất ngờ khi bước chân đến thành phố xanh  Ecopark. Được xem mô hình với quy mô lớn, diện tích 500 ha và xem những gì đã và đang xây dựng hoàn thiện dần trong giai đoạn đầu. Những công trình đã thực hiện làm tôi tin là mình đang có giây phút sống trong thành phố xanh với đúng nghĩa tốt đẹp cho một đô thị tương lai bền vững. Tôi đi đến các khu biệt thự Vườn Tùng, Vườn Mai, khu Phố Trúc, 5 tòa tháp cao tầng Rừng Cọ và các loại công trình công cộng nằm trong lõi không gian mở phục vụ cho cư dân và du khách.

Mỗi khu biệt thự có đặc trưng riêng không chỉ là trồng nhiều cây cối như tên gọi, mà là những không gian mở đa dạng, đa chiều, phong phú về kiểu dáng, hình khối kiến trúc. Màu sắc cây cỏ hoa lá thật phong phú. Cây bóng mát cổ thụ xen lẫn những khóm cây hoa và thảm cỏ xanh mướt. “ Mỗi mùa mỗi thức”, bốn mùa trong năm là bốn lần thiên nhiên nơi đây đổi thay sắc màu và “hương vị”. Mỗi con đường nhỏ cũng được lát những viên gạch có màu sắc khác nhau, kiểu dáng khác nhau, xen trong những viên đá cuội nhiều màu và cỏ xanh để phù hợp với cảnh quan chung quanh. Những không gian cảm thụ luôn thay đổi theo mỗi bước chân đi, con người có cảm giác đi để khám phá vẻ đẹp chung quanh, chứ không chỉ đơn thuần là con đường dẫn qua nơi đến nơi về. Bởi vậy mà người ta đến đây không thấy cảm giác mệt mỏi mà chỉ thấy vui bởi những vẻ đẹp dễ cảm thụ, dễ truyền cảm hứng.  Cây hoa và mặt nước hòa vào tận mép tường và bậc thang vào từng căn biệt thự. Mỗi lần mở cửa ra là mỗi lần đón cả không gian cỏ cây hoa lá, sắc đẹp, hương thơm òa vào trong nhà. Bước vào trong nhà như vẫn thấy mình đang ở ngoài vườn, ngoài ngõ, bởi mỗi ô cửa sổ như một khung tranh thân thuộc, sống động, đầy gió mát và hương thơm. Sự đa dạng về cây xanh được sử dụng trong việc tạo cảnh quan kết nối với mặt nước cũng như với các không gian mở khác là yếu tố quan trọng xuyên suốt toàn thành phố xanh Ecopark.

  

Cho dù các căn nhà ở đây đều được trang bị điều hòa nhiệt độ để sử dụng trong những ngày khí hậu khắc nghiệt, nhưng dường như người về sống ở Ecopark đều chuộng khí trời hơn. Giải pháp bố cục kiến trúc của từng ngôi nhà, kết hợp với xử lý cách nhiệt và vật liệu kính hai lớp đã trang bị cho các ngôi nhà khả năng che nắng, chống nóng rất tốt. Đón gió mát và khí lành từ sông, hồ, ao chum và cây cối xung quanh, các căn nhà ở đây đều có điểm chung là thông thoáng và mát mẻ.

Các căn phòng được thiết kế thông minh, nhằm tối ưu hoá diện tích sử dụng, đồng thời tăng cường tối đa sự giao hòa với thiên nhiên bằng các ban công rộng mở, vách kính rộng hay cửa lùa kéo dài từ sàn tới trần...Tầm nhìn cảnh quan được mở rộng nhằm tạo ra những góc nhìn đẹp, độc đáo, sinh động cho mỗi không gian sử dụng, giảm cảm giác nhàm chán, e ngại khi sống tại căn hộ cao tầng. Phòng khách, phong sinh hoạt, phòng ngủ, phòng ăn và bếp được làm kính rộng, giúp đưa ánh sáng vào nhà, giảm chi phí chiếu sáng.  Kính hai lớp phản quang, cách nhiệt, cách âm, chống bụi tốt.

Khu công cộng với các loại hình không gian mở được thiết kế theo đặc tính của từng khu biệt thự, khu phố thương mại, tạo nên sự gần gũi giữa thiên nhiên với sinh hoạt cộng đồng của khu dân cư. Cây xanh, mặt nước, khu giải trí cộng đồng nhằm tăng cường phúc lợi xã hội, làm đẹp môi trường và cảnh quan. Với những loại hình đa dạng như câu lạc bộ đã tạo không gian mở, trong ngoài hòa làm một làm cho cuộc sống con người thoải mái, nâng cao chất lượng cuộc sống trong khu đô thị. Không chỉ có những tác dụng thiết thực, trực tiếp phục vụ nhu cầu sinh hoạt của người dân mà còn nâng cao chất lượng cảnh quan của không gian mở, góp phần cải thiện, bảo tồn thiên nhiên và môi trường đô thị.

Được gắn kết khéo léo với hệ thống công viên cây xanh và con sông Bắc Hưng Hải trong xanh,  Phố Trúc dành để đi bộ mua bán là một không gian đẹp, thư thái, có sức hút đặc biệt với du khách. Nơi đây, không gian kinh doanh và không gian sinh hoạt được tổ hợp theo phương án thiết kế lệch tầng, sử dụng cầu thang thông minh. Chủ nhân các căn nhà phố vừa được tận hưởng không gian sống tuyệt vời vừa được sở hữu không gian lý tưởng cho mục đích kinh doanh.

Những công trình kiến trúc xanh đơn lẻ tại Việt Nam hiện nay có thể đếm được chưa vượt quá mười đầu ngón tay.  Đó là những ví dụ “sáng” cho một xu hướng phát triển tốt đẹp. Còn để làm nên một không gian xanh, một đô thị xanh, một thành phố xanh, phải là một cuộc cách mạng xanh, một quan điểm kiến trúc bền vững với sự tham gia, đồng hành của cả cộng đồng, của toàn xã hội. Chúng ta đang hướng đến  xây dựng một nền kiến trúc xanh Việt Nam. Đây là hướng đi tất yếu phù hợp với xu thế chung của dân tộc, của thời đại, của nền văn minh thế giới.